Prof. Dr. Deniz Arslan Kanser Vakfı
Prof. Dr. Deniz Arslan Kanser Vakfı
Diet ve kanserin arasındaki bağlantının aydınlatılması zor ve karmaşıktır. Bunun nedeni diyetimizin çok sayıda farklı gıda ve besin öğelerinden oluşuyor olmasıdır. Bunların çoğu ve genellikle bir diğeri ile birlikteki kombinasyonları kanser riskimizi etkilemektedir. Ayrıca miras aldığınız genler de kansere yakalanma riskinize tesir eden beslenme şeklinizi etkilemektedir.
Hangi spesifik gıdaların bizi kanserden koruduğu ya da kansere neden olduğunu anlayabilmek için bilim adamlarının çok kapsamlı çalışmalar yapması gerekmektedir. Bu çalışmalardan bir çoğu devam etmekte ve sonuçları da bizler için sağlam cevaplar sağlamaktadır.
Şimdilik bizi sağlıklı tutmaya yardım edecek genel gıda türlerini bilmekteyiz. Ayrıca sağlıklı vücut ağırlığını korumaya yardım ederek bir çok kanser riskini kendiliğinden azaltacak dengeli beslenme ile ilgili bir çok şey bilmekteyiz.
Bu sayfada şunları bulabilirsiniz:
Meyve ve sebzeler sağlıklı bir diyetin önemli bir kısmını oluşturmakta, ağız ve boğaz kanseri gibi bazı kanser türleri risklerini etkilemektedir. A vitamini, C vitamini, E vitamini ve folat gibi çok önemli besin öğeleri için iyi bir kaynaktır ve ayrıca muhteşem bir lif kaynağıdır.
Diyetinizde bol miktarda meyve ve sebze olmasına dikkat edin. Bu gıdalara renklerini veren kimyasallar genellikle sizin için de iyi olacağından; geniş bir yelpazade vitamin ve mineral almanıza yardımcı olacak çok çeşitli renklerdeki meyve ve sebzeleri tüketin. Meyve ve sebze tüketiminizi arttıracak ip uçları ve porsiyon büyüklükleri ile ilgili daha fazla bilgi edinmek için meyve ve sebzeler sayfamıza göz atınız.
Çok fazla kırmızı ve işlenmiş et tüketmek bağırsak ve muhtemelen mide kanserine yakalanma riskinizi arttırabilir. Kırmızı et; tüm taze, kıyma ve dondurulmuş dana, domuz ve kuzuyu kapsamaktadır. İşlenmiş et ise jambon, domuz pastırması, salam ve sosisi kapsamaktadır. Tavuk gibi beyaz etlerin ise kanser riskinizi arttırması mümkün görünmemektedir.
Kırmızı ve işlenmiş etlerden daha küçük ve az porsiyonlarda tüketin. Yemek tariflerinizde et yerine fasulye ve bakliyat kullanmayı deneyin. Et pişirirken ağır ateşte pişirme gibi düşük sıcaklıklı yöntemleri kullanın. Yüksek sıcaklıkta dışı kömürleşene kadar pişirilen etler kansere neden olan kimyasallar üretmektedir.
Tuz içeriği yüksek olan ya da tuz kullanarak korunmuş gıdalar mide ile burun ve boğazın birleştiği yer olan üst yutak kanserleri riskini arttırabilir. Yemek pişirme sırasında kullanılan az miktardaki sofra tuzu ya da çeşnilerin kanser riskini çok etkilemesi olası değildir. Ancak çok fazla tuz kan basıncınızı arttırarak kalp hastalıkları ve inme riskini de arttırır.
Tuzla korunmuş ya da çok tuz içeren gıdalardan çok fazla tüketmemeye çalışın. Ayrıca, işlenmiş gıdalar ve hazır yemeklerin tuz içeriklerini kontrol edin. Genellikle hiç beklemediğiniz yerlerde tuz gizlidir ve eğer gıda aynı zamanda çok şekerli ise bunu tatmanız mümkün olmayabilir.
Lif açısından zengin gıdalar bağırsak kanseri riskini en az dörtte bir oranında azaltmaktadır. Bunlar meyve ve sebzeler, tam taneli tahıllar, kepekli ve tam tahıllı ekmekler, kahverengi pirinç ve bakliyatları kapsamaktadır.
Mümkün olan her yerde kepekli ekmek ve tam taneli tahıllar gibi, nişastalı gıdaların kepekli çeşitlerini tercih ederek diyetinizdeki lif oranını arttırın. Çok sayıda meyve ve sebze, özellikle bezelye, ıspanak, elma, avokado, armut, taneli ufak meyveler, bol miktarda lif içermektedir. Orta derecede lif oranına sahip diğer meyve ve sebzeler; Brüksel lahanası, taze fasulye, brokoli, mısır, ıspanak, havuç ve portakalı kapsamaktadır.
Yağlar beslenmemizin önemli bir kısmını oluşturmaktadır ancak yüksek yağ içeren diyetler kalp hastalıkları, diğer sağlık durumları ve kanser riskini arttırmaktadır. Etler doymuş yağlar açısından zenginken, sebzeli gıdalar tekli doymamış ya da çoklu doymamış yağlar açısından daha zengindir.
Çok fazla doymamış yağ tüketmenin meme kanseri riskini arttırdığına dair kanıtlar bulunmaktadır.
Çok yağlı gıdalardan fazla miktarda tüketmekten kaçının. Özellikle, yağlı et, bisküvi, cips, peynir ve tereyağı bünyesinde bulunan doymuş yağları azaltmaya çalışın. Yağsız et, yarım yağlı ya da yağsız sütleri tercih edin. Bol yağda kızartılan gıdalardan uzak durmaya çalışın – bunun yerine buharda pişirme, ağır ateşte pişirme ya da hafif ızgarayı deneyin.
Folat, selenyum, kalsiyum, A, C ve E vitaminleri gibi vitamin ve mineraller birçok kanser riskini azaltabilir. Hangi spesifik vitamin ya da minerallerin bunu başarabildiği hala net değildir. Ancak muhtemelen hepsinin bir kombinasyonu gerekmektedir.
Vitamin ve mineral dengesini tamamlamak için farklı meyve ve sebzelerden bol miktarda tüketin. Takviyelere güvenmeyin – takviyeler dengeli bir diyetin yerini tutamazlar ve hatta size zarar bile verebilirler.
Hala kesin olarak kanıtlanması gerekmekle birlikte, balık bağırsak kanserine yakalanma riskinizi azaltmaktadır.
Kırmızı ya da işlenmiş et yerine bol miktarda balık tüketin. Özellikle buğulaması, fırında pişirme ya da haşlaması sizin için oldukça iyidir.
Prof. Dr. Deniz Arslan Kanser Vakfı
